Nöbetçi Eczaneler
Karaz Kültürü: Doğu Anadolu’dan 13 Ülkeye Yayılan Büyük Medeniyet
ERZURUM – Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı, yaklaşık 5 bin 500 yıl önce Doğu Anadolu’dan başlayıp 13 ülkeye yayılan Karaz kültürünün bir Anadolu kültürü olduğunu açıkladı.
İlk Karaz Sempozyumu Erzurum’da Gerçekleştirildi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından ‘Karaz Kültürü ve Ötesi: Büyük ve Karmaşık Kültürel Bir Olgunun Anatomisi’ sempozyumu düzenlendi. Kafkaslardan İran içlerine, Doğu Anadolu’dan Levant kıyılarına dek devasa bir coğrafyada yayılım gösteren Karaz Kültürünün çekirdek bölgelerinden biri olan Erzurum’da Arkeoloji Müzesi’nin ev sahipliği yaptığı sempozyuma alanında uzman isimler katıldı.
“Barışçıl ve Homojen Bir Kültür”
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Bülent Gönültaş, Karaz kültürüyle ilgili ilk kez bir sempozyum düzenlendiğini belirterek, “Daha 2’nci Dünya Savaşı sırasında Doğu Anadolu’ya gelen Dr. Hamit Zübeyir Koşay, bu bölgede çalışmalara başladı. Barışçıl bir kültür ama kendi içerisinde homojen farklı coğrafyalarda, farklı özellikleri olan bir kültürden bahsediyoruz” dedi.
5 Bin 500 Yıllık Anadolu Mirası
Prof. Dr. Mehmet Işıklı, Türk Arkeoloji tarihinde ilk defa bir Karaz sempozyumu gerçekleştirildiğini vurgulayarak şunları söyledi: “Karaz kültürü günümüzden yaklaşık 5 bin 500 yıl önce bu coğrafyada yaşayan büyük bir kadim kültür. Bugünkü Doğu Anadolu köylerine benzeyen köylerde yaşayan halkların oluşturduğu bir kültür. Daha çok tarım ve hayvancılıkla geçinen bugünkü köy modellerinden çok uzak olmayan kültürel bir model.”
13 Ülkeye Yayılan Büyük Medeniyet
Prof. Dr. Işıklı, Karaz kültürünün coğrafi yayılımını şöyle anlattı: “Karaz, Kura ve Aras nehirlerinin oluşturduğu bir kültür. Güney Kafkasya ve Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmını anayurt toprağı olarak kabul ediyoruz. Bugünkü Ürdün, İsrail, Filistin sınırlarına kadar ulaştığını biliyoruz. Anadolu’nun içlerine kadar gidiyor. Sivas’a kadar gittiğini biliyoruz. Hazar kıyılarına, İran topraklarına yayılıyor. Çok geniş bir coğrafyada çok uzun süre varlık gösteriyor.”
“Daha Fazla Kazı ve Araştırma Gerekiyor”
Prof. Dr. Işıklı, Karaz kültürünün daha iyi anlaşılması için daha fazla kazı ve araştırma yapılması gerektiğini belirterek şu çağrıda bulundu: “Ülkemizde en ciddi kazılar 1960-1970’li yıllarda Elazığ, Malatya’da Keban projesi kapsamında yapıldı. Günümüzde ise Doğu Anadolu’da 5 bölgede sistematik Karaz kazıları devam ediyor. Kazıların kesinlikle daha fazla artırılmasına ihtiyaç var. Yeni genç araştırmacıların bu alana yönelmesi gerekiyor.”
Erzurum Arkeoloji Müzesi Müdürü Hüsnü Genç ise sempozyumun önemine dikkat çekerek, “Bu sempozyum sadece bir akademik buluşma olmanın ötesinde kültürel mirası koruma ve tanıtmaya da vesile olacak, farkındalık oluşmasını sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.