Nöbetçi Eczaneler
Ukrayna’nın Domates ve Salatalık Kararı Antalya’yı Derinden Etkileyecek
Ukrayna’nın Türk menşeli domates ve salatalık ithalatına karşı aldığı anti-damping kararı, 2024 yılında 57 milyon dolarlık domates ve salatalık ihracatına sahip Antalya’da büyük endişe yarattı. Antalya Ticaret Borsası (ATB) tarafından hazırlanan raporda, kararın tarımsal üretimden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar geniş bir alanda zincirleme olumsuz etkiler yaratacağı belirtilerek, Antalya için stratejik tehdit olarak değerlendirildi.
Vergi Oranları ve Uygulama Detayları
Ukrayna Ekonomi Bakanlığı’nın, 7 Nisan 2024 tarihinde Türkiye menşeli taze domates ve taze salatalık ithalatına yönelik başlattığı anti-damping soruşturması sonucunda 5 yıl süreyle geçerli olacak yeni vergiler devreye alındı. Bu kapsamda domates ithalatında ilgili firmalara yüzde 25, diğer firmalara yüzde 26,9; salatalık ithalatında ilgili firmalara yüzde 20,1, diğer firmalara yüzde 22,8 oranında vergi uygulanacak. Bu vergiler mevcut yüzde 10 gümrük vergisine ilave edildi.
Antalya’nın Ukrayna Pazarındaki Dominant Rolü
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, konuya ilişkin yaptığı açıklamada: “Antalya, yaş meyve sebze ihracatında ülkemizin öncü ili olup Ukrayna, bu ihracatın en önemli pazarlarından birini oluşturmaktadır. Ancak Ukrayna’nın Türk menşeli domates ve salatalık ithalatına karşı aldığı anti-damping kararı, üreticilerimizden ihracatçılarımıza, tarımsal ticaret erbabından Antalya ekonomisine kadar geniş bir kesimi doğrudan olumsuz etkilemektedir. Antalya, Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatında merkezi role sahiptir” dedi.
2024 Yılı İhracat Rakamları Endişe Verici
2024 yılında Türkiye’nin Ukrayna’ya gerçekleşen toplam 80 milyon dolarlık taze domates ve salatalık ihracatının 57 milyon dolarlık kısmının Antalya’dan yapıldığına dikkati çeken Çandır, “Böylece Antalya, ülke ihracatının yüzde 72’sini tek başına gerçekleştirmiştir. Domates ihracatında Türkiye’den Ukrayna’ya gönderilen ürünlerin yüzde 68’i, salatalıkta ise yüzde 84’ü Antalya kaynaklıdır. Antalya’nın ihraç ettiği domateslerin dörtte biri Ukrayna’ya satılmıştır. Bu rakamlar, alınan kararın Antalya için hayati öneme sahip bir pazar kaybı anlamına geldiğini açıkça ortaya koymaktadır” ifadelerini kullandı.
Zincirleme Olumsuz Etkiler Bekleniyor
Kararın etkilerinin çok yönlü olacağını vurgulayan Çandır, “İhracatımız bakımından önemli pazar kaybı yaşanacak, iç piyasada arz fazlası oluşacak ve fiyatlar düşecek. Bu durum, gelirlerin azalmasına ve istihdamın riske girmesine yol açacaktır. Antalya ekonomisi açısından ise tarımsal üretimden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar geniş bir alanda zincirleme olumsuz etkiler yaratacaktır” uyarısında bulundu.
Acilen Alınması Gereken Önlemler
Bu noktada alınması gereken önlemlerin hem kısa hem de uzun vadeli olmasını istediklerini belirten Çandır, “Öncelikle Ukrayna ile diplomatik temaslarda bulunulmalı, Serbest Ticaret Anlaşması’nın ruhuna aykırı bu karar gündeme getirilmelidir. Dünya Ticaret Örgütü nezdinde hukuki girişimler değerlendirilmelidir. Eş zamanlı olarak ihracatçıların yeni pazarlara yönelmesi için ilave destekler sunulmalı; Orta Asya, Körfez ülkeleri ve Doğu Avrupa başta olmak üzere alternatif pazarlar geliştirilmeli” dedi.
Stratejik Tehdit ve Acil Destek Çağrısı
Ukrayna’nın aldığı anti-damping kararının, kısa vadede üreticilere, ihracatçılara ve Antalya ekonomisine ciddi zarar vereceğini söyleyen ATB Başkanı Çandır, “Antalya’nın domates ve salatalık ihracatındaki yüzde 72’lik payı dikkate alındığında bu kararın kentimiz için stratejik bir tehdit olduğu açık. Antalya’nın tarımsal ihracat gücünü koruması ve geliştirmesi için acil destek önlemlerinin alınması hayati öneme sahiptir” şeklinde konuştu.
Çandır son olarak, “Ukrayna’ya 2024 yılı ihracatında domatesin yüzde 68’i, salatalığın yüzde 84’ünün Antalya’dan yapıldığı unutulmamalı. Kentimiz tarımsal ihracat performansı, tüm zorluklara karşın ülkemiz ortalamasının üzerinde bulunmaktadır. Ukrayna’nın ortalama yüzde 25 gibi yüksek oranda ilave anti-damping tarifesi bu pazarımız bakımından yok edici bir duvar örmüştür. Bu pazarı kaybetmemiz; tüm sektörümüz, üreticimiz ve kentimiz için maliyeti yüksek bir bedel oluşturmaktadır” uyarısında bulundu.