Nöbetçi Eczaneler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin çarpıcı sosyal koruma istatistiklerini kamuoyu ile paylaştı. Açıklanan verilere göre, sosyal koruma harcamalarında bir önceki yıla kıyasla yüzde 84,1 gibi rekor bir artış yaşandı.
2024 yılında toplam sosyal koruma harcaması 4 trilyon 964 milyar 532 milyon TL seviyesine ulaştı. Bu devasa harcamanın yüzde 98,2’sini, yani 4 trilyon 875 milyar 751 milyon TL’sini sosyal koruma yardımları oluşturdu.
En Büyük Pay Emekli ve Yaşlılara
Sosyal koruma yardımlarının dağılımına bakıldığında, en büyük kalemi emekli ve yaşlılara yapılan harcamaların oluşturduğu görülüyor. Bu kapsamdaki harcama 2 trilyon 276 milyar 594 milyon TL oldu. İkinci sırada ise 1 trilyon 528 milyar 756 milyon TL ile hastalık ve sağlık bakımı harcamaları yer aldı.
GSYH İçindeki Pay Yüzde 11,1
Sosyal koruma harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı 2024 yılında yüzde 11,1 olarak gerçekleşti. Sosyal koruma yardımlarının GSYH’ye oranı ise yüzde 10,9 oldu. Risk ve ihtiyaç grupları bazında incelendiğinde, GSYH’den en büyük payı yüzde 5,1 ile emekli ve yaşlılara yapılan harcamalar aldı. Bunu, yüzde 3,4 ile hastalık/sağlık bakımı ve yüzde 1,1 ile dul/yetim harcamaları izledi.
Şartlı Yardımlar ve Nakdi Desteğin Ağırlığı
2024 yılında sosyal koruma yardımlarının yüzde 11,3’ü şartlı olarak verildi. Şartlı yardımlar içinde en büyük payı yüzde 51,2 ile aile ve çocuk yardımları oluşturdu. Bunu yüzde 19,3 ile engelli ve malul yardımları takip etti.
Yardımların şekline bakıldığında ise sosyal koruma yardımlarının yüzde 62,5’inin nakdi olarak ödendiği görüldü. Nakdi yardımların büyük bölümünü, yüzde 74,2’lik pay ile emekli ve yaşlılara yapılan ödemeler oluşturdu.
Gelir Kaynakları ve Koruma Kapsamı Genişliyor
Sosyal koruma sisteminin gelir kaynakları incelendiğinde, gelirlerin yüzde 41,8’ini devlet katkıları, yüzde 29,4’ünü işveren sosyal katkıları ve yüzde 21,6’sını ise koruma kapsamındaki bireylerin yaptığı sosyal katkılar oluşturdu.
Koruma kapsamındaki kişi sayısında da artış yaşandı. Emekli, yaşlı, dul, yetim ve engelli/malul maaşı alan kişi sayısı, 2023 yılındaki 16 milyon 893 bin seviyesinden, 2024’te yüzde 3,5 artışla 17 milyon 477 bin kişiye yükseldi. Benzer şekilde, sosyal koruma kapsamında verilen maaş yardımı sayısı da 17 milyon 719 binden 18 milyon 344 bine çıktı.