Nöbetçi Eczaneler
Tarım ve Orman Bakanlığı ekipleri, Türkiye’nin en önemli içeceklerinden biri olan çayda yaşanan gıda boyası skandalına karşı harekete geçti. Rize başta olmak üzere pek çok işletmeden numuneler alınırken, denetim ve incelemelerin titizlikle sürdürüldüğü belirtildi.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Rize Ziraat Odası Başkanı Bünyamin Arslan, sektördeki vahim tabloyu gözler önüne serdi. Arslan, “Rize’deki çay fabrikalarımızın dışında, il dışında paketlemeler kurulduğunu gözlemliyoruz. Ne olduğu belli olmayan çaylarla harmanlanarak boya katılarak bir sektör haline gelmiş” ifadelerini kullandı.
“Restoranların Yüzde 60-70’inde Boyalı Çay Kullanılıyor”
Başkan Arslan’ın, “Türkiye restoranlarının yüzde 60-70’inde boyalı çay kullanıldığını gözlemliyoruz” şeklindeki çarpıcı açıklamasının ardından Bakanlık harekete geçti. Arslan, skandalın boyutlarını şu sözlerle anlattı:
“Çay tarımı 205 bin üreticisi olan, 1 milyon aileyi ilgilendiren önemli bir tarım ürünüdür. Sudan sonra ikinci içeceğimiz çaydır. Ama maalesef Türkiye’deki zincir kafeteryalar ve restoranlarda boyalı çay kullanıldığını hepimiz aşikar biliyoruz. Bu çayların özelliği ne? Doğu Karadeniz’de yetiştirmiş olduğumuz çayların atıklarının granül hale getirilerek boya katılmasıyla özellikle demlik poşetlerde ticari çay olarak kafeteryalara sunulmasıdır. Bunlar raflarda çok fazla görünmediği için denetimden de kaçabiliyor.”
“Su Kat Sat” Yöntemiyle Büyük Kazanç Sağlanıyor
Arslan, boyalı çayın nasıl bir ekonomik kazanç kapısı haline geldiğini de açıkladı. “Su kat sat” yöntemiyle çay atıklarının saatlerce demli görünmesinin sağlandığını ve bunun zincir kafeler ile marketlerde poşet çay olarak satıldığını belirten Arslan, şunları söyledi:
“Bu yüzde 60-70’lik oran, 240 bin ton civarında olan Türkiye’nin yıllık kuru çay tüketiminin maalesef yüzde 35’ini eline almış durumda. Kaliteli bir Rize çayının 280-300 TL fiyatı vardır. Kaliteli bir Rize çayından 1 kilodan, örneğin 300 bardak çay çıkarabiliyorken, boyalı çaydan binlerce bardak çay çıkarabiliyorsunuz. Yani su katıp her su kattığınızda yine dem verecektir. Bu, kafeler ve restoranlar için çok önemli bir haksız kazanç olduğu için, kafe ve restoranlar bu çayı tercih ediyorlar.”
Sağlık Riskleri ve Ekonomik Kayıp Uyarısı
Boyalı çayın sadece üreticiyi değil, tüketici sağlığını da tehdit ettiğinin altını çizen Bünyamin Arslan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Söylediğimiz gibi bu boyalı çayın insan sağlığı açısından çok önemli riskleri var. Çiftçinin de çok büyük ekonomik kayıpları var. Ben sosyal medyadan birçok çay markasını takip ediyorum. Onlara yazıyorum, ‘Fabrikanız Rize’de nerede?’ Biz bu cevapları veremeyiz, işte ‘ticari sırdır’ gibi cevaplar alıyorum. Bu kişiler, Rize çayıyla alakası olmayan, sadece Rize’den çöplere ulaşarak başka illerde paketleme ve poşetleme yapıp ülkemizin çay piyasasında önemli derecede bir alanı gasp etmiş durumdalar.”
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın başlattığı kapsamlı denetimlerin, hem tüketici sağlığını korumak hem de 1 milyon ailenin geçim kaynağı olan çay sektörünü bu haksız rekabetten kurtarmak adına kritik öneme sahip olduğu belirtiliyor.