Nöbetçi Eczaneler
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde devam eden kazı çalışmalarında, İçkale surlarının yaklaşık 100 yıldır toprak altında kalan tarihi bir bölümü gün yüzüne çıkarıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dicle Üniversitesi iş birliğinde yürütülen Artuklu Sarayı kazılarında, şehrin en eski savunma hattına ait önemli bir parça keşfedildi.
Alay Meydanı’nda Tarihi Bulgu
Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, bu yılki çalışmaların özellikle sarayın kuzeyindeki ‘Alay Meydanı’ olarak bilinen bölgede yoğunlaştığını belirtti. Prof. Dr. Yıldız, yaptıkları çalışmalarla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Alay Meydanı’nda yaptığımız çalışmalarda Diyarbakır surlarının en eski kısmı olan, tahminen Huriler döneminde yapıldığını düşündüğümüz yaklaşık 100 yıldır toprak altında olan 1,35 metre yüksekliğinde ve 17 metrelik uzunluğa sahip kısmı ortaya çıkarttık.”
10 Bin Yıllık Kesintisiz Yaşam
Prof. Dr. Yıldız, kazı çalışmalarının aynı zamanda Diyarbakır’ın kadim tarihine dair önemli bilgiler sunduğunu vurguladı. Amida Höyük ve Artuklu Sarayı’nın bölgenin yüzyıllar boyunca yönetim merkezi konumunda olduğunu ifade eden Yıldız, şunları kaydetti:
“Şu ana kadar yaptığımız çalışmalarda 10 bin yıllık kesintisiz yaşamıyla Diyarbakır Amida Höyük, eski adıyla Amid şehri, Filistin’in Eriha kentinden sonra kesintisiz yaşamın devam ettiği dünyanın en eski 2’nci kenti konumundadır.”
Arkeolojik Kazıların Detayları
2025 yılı ‘Geleceğe Miras’ projesi kapsamında devam eden kazı çalışmalarına 2 Ocak 2025’te başlandığını belirten Prof. Dr. Yıldız, arazi çalışmalarının 23 Haziran’dan itibaren yoğunlaştığını ve 31 Aralık’ta sona ereceğini açıkladı. Toplamda 5×5 metre ölçülerinde 26 açmada arkeolojik kazı çalışması yapıldığını ve 650 metrekarelik bir alanın kazısının tamamlandığını bildirdi.
Surların Yapım Tekniği ve Özellikleri
Ortaya çıkarılan sur kısmının, Diyarbakır surlarının ilk bölümü olduğu için yapım tekniği ve kullanılan malzemeler hakkında önemli bilgiler verdiğini aktaran Prof. Dr. Yıldız, “Büyük ebatlı blok taşlar kullanılmıştır, düzgün kesme taş şeklinde. Ancak bunların temel kısmında daha küçük boyutlu kırma taş malzemesinin kullanılması da dikkat çekicidir” dedi.
Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi İzleri
Kazı çalışmalarında aynı zamanda Osmanlı döneminde bu surların hemen önüne çeşitli mekanların eklendiğinin tespit edildiğini belirten Yıldız, bu mekanlara ait iki kemerin özengi seviyesinin ortaya çıkarıldığını söyledi. Alanın Cumhuriyet döneminde yoğun kullanımı nedeniyle betonarme yapılara ait izlerin de bulunduğunu ekledi.
Zemin Kayalığına Ulaşıldı
Prof. Dr. Yıldız, bu yılki çalışmalarda eksi 4,45 metre derinlikte Diyarbakır’ın altını kaplayan zemin kayalığına ulaşıldığını belirterek, “Özellikle ilk çağlardan o zemin kayalıktan taşların kesilmesi dikkat çekicidir. Anlıyoruz ki aslında ilk insandan günümüze kadar insanlar teknolojiyi kullanmış ve bulunduğu alanda o teknolojiden yararlanarak yapılar inşa etmişlerdir” ifadelerini kullandı.
Açık Hava Etkinlik Alanı Olacak
Alay Meydanı’nda düzenlemelerin devam ettiğini ve kazının bitimiyle birlikte çevre düzenlemesi yapılacağını belirten Prof. Dr. Yıldız, “Burası aynı zamanda Diyarbakır içinde bir açık hava etkinlik alanı olacak” dedi. Bu düzenlemeyle bölgenin hem tarihi değerinin korunacağını hem de modern kullanıma açılacağını vurguladı.
Diyarbakır İçkale’deki bu tarihi keşif, şehrin binlerce yıllık geçmişine ışık tutarken, Türkiye’nin kültürel mirasının korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından da büyük önem taşıyor. Kazı çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte bölgenin turizm potansiyelinin artması ve tarih meraklıları için yeni bir cazibe merkezi haline gelmesi bekleniyor.