Nöbetçi Eczaneler
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkan Vekili ve Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (AESOB) Başkanı Adlıhan Dere, akaryakıt istasyonlarındaki marketlerin büyütülmesine ve esnafın faaliyet alanına giren ürünleri satmasına sert tepki gösterdi. Dere, “Bizim büfelerimiz, bakkallarımız, pastanelerimiz, kafelerimizde sattığımız tüm gıda ürünleri ile yan yana yağ, üstübü gibi ürünler beraber satılmaya başlandı. Bunun da bir mevzuatı var ama bence şu anda o mevzuatı aşmışlar” dedi.
Akaryakıt İstasyonları Süpermarkete Dönüştü
Geçmişte sadece acil ihtiyaçların karşılandığı akaryakıt istasyonu marketlerinin, son yıllarda büyütülerek her türlü ürünün satıldığı süpermarketlere dönüştüğüne dikkat çeken Adlıhan Dere, bu durumun mevzuata uygun olmadığını ve esnafı zor durumda bıraktığını vurguladı.
Dere, “Son dönemde özellikle bazı kurumsal akaryakıt ofislerindeki marketler, büyütülerek petrol markete dönüştü. Bizim bakkalımız, büfemiz ne satıyorsa içerisinde hepsi var. Bisküviyle madeni yağ, üstübüyle çerez yan yana. Aynı şartlarda iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında bizim faaliyet konumuz belli. Onun dışında bir şey sattığımız zaman belediye zabıtası veya ilgili kamu kurumlarının müdürlükleri denetimle müdahale ediyor. Ama petrol istasyonları içerisindeki marketlere aynı şey yapılmıyor” ifadelerini kullandı.
‘Esas Alanları Akaryakıt, Mevzuat Aşıldı’
Adlıhan Dere, bu marketlerin günümüzün önemli ancak gündeme getirilmeyen bir sorunu olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Yeni tadilatlarla içerisinde market, pastane, kafe, yani birçok şey istasyonun içerisinde yer almaya başladı. Onların esas alanı akaryakıt. Evet, market olsun, 7-24 açık. Acil ihtiyaçlar olabilir ama bizim büfelerimiz, bakkallarımız, pastanelerimiz, kafelerimizde sattığımız tüm gıda ürünleri ile yan yana yağ, üstübü gibi ürünler beraber satılmaya başladı. Bunun da tabii bir mevzuatı var ama bence şu anda o mevzuatı aşmışlar. Çünkü akaryakıt istasyonlarındaki küçücük, içerideki satış yerleri devasa 60 metre, 70 metre marketlere dönmeye başladı. Bu da bizim dikkatimizi çekmeye başladı.”
‘Çeki Düzen Getirilmeli’ Çağrısı
Konuyla ilgili mevzuatı araştıracaklarını ve gerekli mercilere başvuracaklarını ifade eden TESK Genel Başkan Vekili Dere, “Mevzuatı bir araştıracağız. Arkadaşlarımızla, uzmanlarla gerekirse belediyelere, gerekirse bakanlıklara bunlara da bir çekidüzen getirilmesi noktasında, bir zapturapt altına alınması noktasında da müdahalemiz olacak” dedi.
Komisyon Farkı Esnafı Vuruyor
Adlıhan Dere, akaryakıt istasyonu marketlerinin yarattığı bir diğer büyük sorunu da sigara satışındaki komisyon farkı olarak açıkladı. Dere, şu çarpıcı tespitlerde bulundu:
“Mesela petrol istasyonlarındaki marketlerde örneğin sigara satışı var. Bunlar petrol sattıkları için ciroları yüksek, kredi kartıyla çok rahat alışveriş yapabiliyorlar. Ama bizim sigara satışlarımız özellikle ortalama bayilerimiz için 3,8 karımız var. Bu para bizim hesabımıza 32 gün sonra geçiyor. 32 gün sonra geçince peşin almaya kalkarsak yüzde 4’ün üstünde bankaya komisyon ödemek zorunda kalıyoruz. Yani 3,8 bayi karımız var ama biz 4,12 komisyon ödemek zorunda kalıyoruz. O yönüyle de bizi çok ciddi bir sıkıntıya sokuyor.”
Dere, sözlerini şöyle tamamladı: “Bu duruma bir çekidüzen verilmesi gerekiyor. Bayi ve büfe esnafımızın tek işi bu, oradan para kazanıp evine ekmek götürmeye çalışıyor. Ama bunlar petrol yanında her türlü maden yağı, cam suyuna kadar sattıkları ürünlerin yanında bizim sattığımız market ürünlerini, kafeler ve unlu mamullerin tamamını da satmaya başladı. O da bizi çok sıkıntıya sokmaya başladı.”
TESK’in bu çıkışı, küçük esnaf ile büyük sermayeli akaryakıt istasyonu zincirleri arasındaki rekabet eşitsizliğini ve mevzuat boşluklarını bir kez daha gündeme getirdi.