Nöbetçi Eczaneler
Milli Saraylar Başkanlığı, Topkapı Sarayı’nın tarihi dokusuna önemli bir katkı daha yaptı. Harem Bölümü’nde yer alan ve uzun yıllar kapalı kalan Mabeyn Yolu, kapsamlı bir restorasyon ve düzenleme çalışmasının ardından Çini Sanat Galerisi olarak ziyarete açıldı.
Padişahın Özel Geçiş Güzergahı
Topkapı Sarayı’nda saray içi güvenlik, mahremiyet ve protokol açısından özel bir öneme sahip olan Mabeyn Yolu, padişahın özel kullandığı dairelerle haremi birbirine bağlayan kritik bir koridordu. Ancak daha sonraki yüzyıllarda kullanım dışında kalmış ve uzun yıllar unutulmuş bir mekandı.
Milli Saraylar Daire Başkanı Dr. Yasin Yıldız, yapılan çalışmaları şu sözlerle anlattı: “Mabeyn ile ilgili restorasyon projelerimiz çerçevesinde bu ara geçiş güzergahını, mekanda bulunan çinilere de atıfta bulunmak amacıyla bir çini galerisi olarak düzenledik.”
3 Yıllık Titiz Çalışma
Galerinin hazırlık süreci 3 yıl sürdü. Bu süreçte, Topkapı Sarayı depolarında dağınık halde saklanan 2 bini aşkın kasadaki çiniler, 2021’de kurulan Çini Restorasyon Atölyesi’nde titizlikle ele alındı. Çalışmalar kapsamında 9 bin 486 fotoğrafla belgeleme yapılırken, 800 farklı desen envantere alındı.
Dr. Yasin Yıldız, “Çalışmaların bir bütün olarak yaklaşık 3 yılımızı aldığını söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.
16. Yüzyıldan 19. Yüzyıla Çini Sanatı
Mabeyn Yolu Çini Sanat Galerisi’nde ilk etapta 250 parça çini sergileniyor. Bu eserler, 16. yüzyıldan 19. yüzyıla uzanan geniş bir dönemi kapsıyor.
Yıldız, koleksiyonun önemini şöyle açıkladı: “Burada yaklaşık ilk etapta 250 parça çiniyi sergiliyoruz. Çiniler yaklaşık 16. yüzyılla 19. yüzyıl arasını kapsıyor. Dolayısıyla Osmanlı Sarayı’nda kullanılmış olan bir bütün çini geleneğini, burada yerli olsun yabancı olsun göstermiş oluyoruz.”
Galeride, 16. yüzyılın İznik merkezli klasik üslubunun yanı sıra, 17. yüzyıldaki çeşitlilik ve 18. yüzyılda Avrupa etkilerinin belirginleştiği Kütahya üretimine kadar uzanan eserler yer alıyor. Çinilerde lale, karanfil, sümbül, hatâî gibi motiflerle dönemsel manzara ve figüratif sahneler de görülebiliyor.
Nahvi’nin Kasidesi ve Sultan İsimleri
Galerinin en dikkat çeken parçalarından biri, giriş bölümünde yer alan ve 19. yüzyıl çinilerine işlenmiş olan Nahvi’ye ait kaside. Ayrıca, duvarda uzun bir yazı dizisi halinde, Osman Gazi’den Sultan 2. Selim’e kadar yaşamış olan Osmanlı sultanlarının isimleri, 16. yüzyıl çinisi üzerine işlenmiş durumda.
Dr. Yıldız, bu özelliği şu sözlerle vurguladı: “İçinde bulunduğumuz Mabeyn Yolu’nda, duvarda görmüş olduğunuz uzun bir yazı dizisi var. Burada Osman Gazi’den Sultan 2’nci Selim’e kadar yaşamış olan Osmanlı sultanlarının isimleri bir bütün halinde, dolayısıyla bir 16. yüzyıl çinisinde yazılmış olduğunu görüyoruz.”
Sarayın Diğer Bölümleri de Yakında Açılıyor
Milli Saraylar Başkanlığı, Mabeyn Yolu’nun yanı sıra Topkapı Sarayı’nın diğer bölümlerindeki restorasyon çalışmalarını da sürdürüyor. Dr. Yasin Yıldız, “Mabeyn’deki padişah daireleriyle ilgili çalışmalarımızda da sona geldik. Padişahın kullanmış olduğu oda, aynalı oda, Valide Sultan Dairesi; bunların hepsi yakın zamanda ziyarete hazır hale gelecek” açıklamasını yaptı.
Mabeyn Yolu Çini Sanat Galerisi, Topkapı Sarayı Harem Bölümü ziyaretçi güzergahına dahil edilerek, bugünden itibaren yerli ve yabancı turistlerin beğenisine sunuldu.