Türkiye’nin Tüketim Haritası Açıklandı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı hanehalkı tüketim harcamalarına ilişkin çarpıcı bölgesel verileri açıkladı. Türkiye’nin ekonomik nabzının en güçlü attığı şehir olan İstanbul, ülke genelindeki tüketim harcamalarının yüzde 24,9’unu tek başına gerçekleştirdi.
Bölgesel Tüketim Dağılımı
TÜİK’in 2022, 2023 ve 2024 yıllarına ait Hanehalkı Bütçe Araştırması verilerini birleştirerek oluşturduğu bütünleşik veri setine göre; İstatistiki Bölge Birimleri Sıralaması (İBBS) 1’inci Düzey bölgeleri itibarıyla Türkiye’nin tüketim haritası şu şekilde oluştu:
TR1 (İstanbul) bölgesi: %24,9
TR3 (Ege) bölgesi: %15,0
TR6 (Akdeniz) bölgesi: %12,1
Tüketim harcamalarından en düşük pay alan bölgeler ise:
TRA (Kuzeydoğu Anadolu): %1,5
TRB (Ortadoğu Anadolu): %2,3
TR9 (Doğu Karadeniz): %3,1
Harcama Türlerinde İstanbul’un Dominansı
TR1 bölgesi, tüm harcama türlerinde en yüksek paya sahip olurken, bazı kalemlerdeki dominansı dikkat çekici boyutlara ulaştı:
Eğitim hizmetleri harcamalarının %37,8’i
Lokantalar ve konaklama hizmetleri harcamalarının %31,5’i
Konut ve kira harcamalarının %27,8’i
Kişisel bakım ve çeşitli mal ve hizmetler harcamalarının %27,1’i
TR1 bölgesinde gerçekleşti.
Bölgelerin Harcama Tercihleri
Hanehalkı tüketim harcamalarından aldığı pay ile 2’nci sırada yer alan TR3 (Ege) bölgesinde ise:
Alkollü içecekler, tütün ve tütün ürünleri harcamalarının %18,2’si
Mobilya ve ev eşyaları harcamalarının %16,1’i
Sağlık harcamalarının %15,9’u
Lokantalar ve konaklama hizmetleri harcamalarının %15,6’sı
gerçekleşti.
Konut ve Ulaştırma Harcamalarında Bölgesel Farklar
Bölgelerin kendi tüketim harcamaları içerisindeki dağılımları incelendiğinde, tüm bölgelerde hanehalkı tüketim harcamalarının büyük bölümünü konut ve kira, ulaştırma ile gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları oluşturdu.
Konut ve kira harcamalarına en yüksek payı %27,3 ile TR1 (İstanbul) bölgesi ayırırken, en düşük payı %20,1 ile TRA (Kuzeydoğu Anadolu) bölgesi ayırdı.
Ulaştırma harcamalarına en yüksek payı %24,3 ile TR2 (Batı Marmara) bölgesi ayırırken, en düşük payı %14,6 ile TRC (Güneydoğu Anadolu) bölgesi ayırdı.
Gıda Harcamalarında Bölgesel Dağılım
Hanehalkı tüketim harcamaları içinde gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları payının en yüksek olduğu bölge %30,2 ile TRB (Ortadoğu Anadolu) iken, en düşük olduğu bölge %15,9 ile TR1 (İstanbul) oldu.
İBBS 2’nci Düzey Bölgelerinde Tüketim
İBBS 2’nci Düzey bölgeleri itibarıyla, Türkiye’deki hanehalkı tüketim harcamalarının %24,9’u TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti. İkinci sırada %8,3 ile TR51 (Ankara) bölgesi yer alırken, bunu %6,4 ile TR31 (İzmir), %5,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgeleri izledi.
Hanehalkı tüketim harcamalarından en düşük payı %0,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) ve %0,7 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgeleri aldı.
Bu veriler, Türkiye’nin ekonomik aktivitesinin ve tüketim gücünün bölgeler arasında nasıl dağıldığını net bir şekilde ortaya koyarken, İstanbul’un ülke ekonomisindeki merkezi rolünü bir kez daha teyit etmiş oldu.
