Nöbetçi Eczaneler
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya ile savaşı sona erdirmek amacıyla ABD ile üzerinde çalışılan 20 maddelik çerçeve barış planının detaylarını ilk kez kamuoyu ile paylaştı. Plan, Ukrayna’nın egemenliğinden güvenlik garantilerine, yeniden inşa fonlarından toprak düzenlemelerine kadar geniş bir yelpazede önemli taahhütler içeriyor.
Barış Planının Temel Taşları
Zelenskiy tarafından açıklanan planın maddeleri, savaşın sonlandırılması ve kalıcı bir barışın tesisi için kapsamlı bir yol haritası sunuyor. Planın öne çıkan başlıkları şu şekilde:
1- Ukrayna’nın egemenliği yeniden teyit edilecek.
2- Rusya ile Ukrayna arasında saldırmazlık anlaşması ve durumun izlenmesi için bir mekanizma oluşturulacak.
3- Ukrayna güçlü güvenlik garantileri alacak.
4- Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin sayısı barış döneminde 800 bin personelle sınırlandırılacak.
5- ABD, NATO ile Avrupa ülkeleri, NATO’nun kurucu anlaşmasındaki 5’inci maddeye benzer karşılıklı savunma hükümleri içeren güvenlik garantileri sağlayacak.
6- Rusya’nın, Avrupa ve Ukrayna’ya yönelik saldırmazlık politikasını resmileştirilecek.
7- Ukrayna, belirli bir tarihte Avrupa Birliği (AB) üyesi olacak ve kısa vadede Avrupa pazarına ayrıcalıklı erişim elde edecek.
8- Ukrayna’ya yönelik güçlü bir küresel kalkınma paketi sağlanacak.
9- Ukrayna’nın yeniden inşası için 800 milyar dolar fon sağlanacak.
10- Ukrayna, ABD ile serbest ticaret anlaşması sürecini hızlandıracak.
Nükleer Santral ve Toprak Düzenlemeleri
Planın en tartışmalı maddelerinden biri, işgal altındaki Zaporijya Nükleer Santrali’nin geleceğine ilişkin. ABD, santralin Rusya, Ukrayna ile ABD tarafından ortaklaşa yönetilmesini ve kar paylarının eşit olarak dağıtılmasını öneriyor. Ancak Zelenskiy, Ukrayna’nın Rusya’nın katılımını reddettiğini ve henüz bir uzlaşıya varılmadığını belirtti.
Toprak düzenlemeleri konusunda ise plan şu hükümleri içeriyor:
14- Anlaşmanın kabul edildiği tarih itibarıyla Donetsk, Lugansk ve Zaporijya ile Herson bölgelerinde, birliklerin konuşlandırıldığı hat boyunca ateşkes sağlanacak. Rusya, birliklerini Dnipropetrovsk, Mikolaiv, Sumi ve Harkiv bölgelerinden çekecek. Ukrayna, Rus ordusunun Donbas’tan çekilmesinde ısrar ederken ABD, orada serbest bir ekonomik bölge oluşturulmasını önerecek.
15- Gelecekteki toprak düzenlemelerine ilişkin anlaşma sağlandıktan sonra, Rusya ve Ukrayna bu düzenlemeleri güç kullanarak değiştirmemeyi taahhüt edecek.
Denetim Mekanizması ve Yaptırımlar
Planın uygulanmasının denetimi için önemli bir mekanizma öngörülüyor. 19- Anlaşma hukuken bağlayıcı olacak. Uygulaması, başkanlığını Başkan Donald Trump’ın yapacağı bir Barış Konseyi tarafından denetlenecek ve garanti altına alınacak. Ukrayna, Avrupa, NATO, Rusya ile ABD bu mekanizmada yer alacak. İhlaller durumunda yaptırımlar uygulanacak.
Diğer önemli maddeler arasında, tüm savaş esirlerinin takası, Ukrayna’da seçimlere gidilmesi ve anlaşmanın imzalanmasıyla derhal ateşkesin yürürlüğe girmesi yer alıyor.
Zelenskiy’in bu planı açıklaması, uluslararası toplumda ve özellikle Türkiye’nin de aktif bir diplomasi yürüttüğü bölgede, savaşın sona ermesi yönünde atılabilecek somut adımlara ilişkin tartışmaları alevlendirecek gibi görünüyor.