Nöbetçi Eczaneler
İzmir’de Kentsel Dönüşüm ve Deprem Gerçeği
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Komisyon Başkanı ve İzmir Ekonomi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, İzmir’de meydana gelen 30 Ekim depreminin 5’inci yıl dönümü öncesinde kritik açıklamalarda bulundu.
İzmir’in Deprem Risk Profili
Prof. Dr. Kozanoğlu, İzmir’in deprem açısından kritik şehirlerden biri olduğunu belirterek zeminin zayıf olduğu bölgelerin fazlalığına dikkat çekti. İzmir’de 11 merkez ilçe olmak üzere toplam 30 ilçe bulunduğunu ifade eden Kozanoğlu, yapıların yüzde 70’inin ve nüfus yoğunluğunun merkez ilçelerde bulunduğunu vurguladı.
Bina Stokunun Mevcut Durumu
Geçen seneki rakamlara göre merkezde bulunan yaklaşık 905 bin binanın yüzde 12’sinin 2000 yılından sonraki deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılmış binalar olduğunu anlatan Prof. Dr. Kozanoğlu, “Bu binaların yaklaşık yüzde 52’si 1975 deprem yönetmeliğine göre yapılmış binalar iken yüzde 36’sı ne yazık ki kaçak olarak inşa edilmiş” dedi.
Kentsel Dönüşümde Çarpıcı Karşılaştırma
Kentsel dönüşüme giren binalarda bazı dairelerin küçülebildiğine dikkati çeken Prof. Dr. Kozanoğlu, şu çarpıcı ifadeleri kullandı:
“Bu durum vatandaşların aleyhine gibi görünse de şöyle düşünmek lazım; 150 metrekarelik bir toplu mezarda mı yoksa 100 metrekarelik bir toplu konutta mı oturmak istersiniz? Bu farkı gözetmeleri gerekiyor. Bir oda eksik olsun ama sağlam, depremde hasar görmeyecek binada oturun.”
Zemin Yapı İlişkisinin Önemi
Zemin yapı ilişkisinin önemini vurgulayan Prof. Dr. Kozanoğlu, şu bilgileri paylaştı:
“İzmir’de sıvılaşan, yumuşak, alüvyon biriktiren zeminler çok. Özellikle sahil şeridimizden Bornova, Bayraklı’ya doğru gittiğimiz zaman bu zeminleri görüyoruz. Yapı zemin etkileşimi açısından bakıldığında öyle binalar vardır ki 6 büyüklüğündeki depremde yıkılır. Öyle binalar vardır ki 5 büyüklüğündeki depremde hasar görebilir.”
Yeni Deprem Yönetmeliği Bekleniyor
Yeni yönetmelikle ilgili birçok üniversite ve komisyonun grup halinde çalıştığını ifade eden Prof. Dr. Kozanoğlu, yeni yönetmeliğin gelecek günlerde çıkarılacağını belirterek “Kentsel dönüşüme girmek için yeni deprem yönetmeliğini bekleyen vatandaşlarımız var. Önümüzdeki günlerde çıkacağına inanıyoruz” dedi.
Kentsel Dönüşümde Yapılan Hatalar
Kentsel dönüşümde bazı hataların yapılmaması konusunda uyaran Prof. Dr. Kozanoğlu, şu uyarılarda bulundu:
“İzmir’deki Kordon boyundaki binalara baktığımız zaman kat hizalarının birbirinden farklı olduğunu görüyoruz. Kat hizalarının birbirinden farklı olması depremde çok mahsuru olan bir konu. Binalar birbirine katların ortasına doğru vurduğu zaman orada ‘çekişme kuvveti’ dediğimiz bir kuvvet oluşur ve binanın hasar görmesi, yıkılması söz konusudur.”
Yumuşak Kat Uyarısı
Prof. Dr. Kozanoğlu, zemin katlarda dükkanlar yapıldığından duvarların alındığını ve boşluklar oluştuğunu belirterek “‘Yumuşak kat’ dediğimiz zayıf bir kat oluşuyor. Belediyelerin burada zemin katlarda ticari ruhsat vermesi gerekir baştan. Ticari ruhsata göre statik hesapların yapılması gerekir” ifadelerini kullandı.
30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 117 kişinin hayatını kaybettiği İzmir depreminin ardından kentsel dönüşüm çalışmalarının hız kazandığı kentte, vatandaşların güvenli konutlara kavuşması için çalışmalar devam ediyor.